Conseggio pe-o patrimònio linguistico ligure

Conseggio ligure

DEIZE: diçionäio italian-zeneise

abbassare

v.tr.
  1. portare verso il basso

    asbasciâ [azbaˈʃaː]

    tiâ zu [ˈtjaː ˈzu]

    Exempi

    bisogna abbassare le tende

    beseugna asbasciâ e tende

  2. ridurre di intensità

    ammermâ [amɛrˈmaː]

    Exempi

    potresti abbassare il volume della radio?

    ti porriësci ammermâ o volumme de l’aradio?

  3. chinare

    chinâ [kiˈnaː]

    Exempi

    occhio, abbassa la testa!

    bòssa, chiña a testa!

Esprescioin commun

  • abbassare la cresta
    perde o scigoâ,
    asbasciâ e ae

Polirematiche

Coniugaçioin

ammermâ

Part. pass. ammermou

Ger. ammermando

Ind.
Pres.
  1. mi ammermo
  2. ti t’ammermi
  3. lê o/a l’ammerma
  4. niatri ammermemmo
  5. viatri ammermæ
  6. lô ammerman
Impf.
  1. mi ammermava
  2. ti t’ammermavi
  3. lê o/a l’ammermava
  4. niatri ammermavimo
  5. viatri ammermavi
  6. lô ammermavan
Fut.
  1. mi ammermiò
  2. ti t’ammermiæ
  3. lê o/a l’ammermià
  4. niatri ammermiemo
  5. viatri ammermiei
  6. lô ammermian
Conz.
Pres.
  1. che mi ammerme
  2. che ti t’ammermi
  3. che lê o/a l’ammerme
  4. che niatri ammermemmo
  5. che viatri ammermæ
  6. che lô ammerman
Impf.
  1. che mi ammermesse
  2. che ti t’ammermesci
  3. che lê o/a l’ammermesse
  4. che niatri ammermescimo
  5. che viatri ammermesci
  6. che lô ammermessan
Cond.
  1. mi ammermieiva/ammermiæ
  2. ti t’ammermiësci
  3. lê o/a l’ammermieiva/ammermiæ
  4. niatri ammermiëscimo
  5. viatri ammermiësci
  6. lô ammermieivan/ammermiæn
Imper.
  1. ammerma ti
  2. ch’o/a l’ammerme lê
  3. ammermemmo niatri
  4. ammermæ viatri
  5. ammerman lô
asbasciâ

Part. pass. asbasciou

Ger. asbasciando

Ind.
Pres.
  1. mi asbascio
  2. ti t’asbasci
  3. lê o/a l’asbascia
  4. niatri asbascemmo
  5. viatri asbasciæ
  6. lô asbascian
Impf.
  1. mi asbasciava
  2. ti t’asbasciavi
  3. lê o/a l’asbasciava
  4. niatri asbasciavimo
  5. viatri asbasciavi
  6. lô asbasciavan
Fut.
  1. mi asbasciò
  2. ti t’asbasciæ
  3. lê o/a l’asbascià
  4. niatri asbasciemo
  5. viatri asbasciei
  6. lô asbascian
Conz.
Pres.
  1. che mi asbasce
  2. che ti t’asbasci
  3. che lê o/a l’asbasce
  4. che niatri asbascemmo
  5. che viatri asbasciæ
  6. che lô asbascian
Impf.
  1. che mi asbascesse
  2. che ti t’asbascesci
  3. che lê o/a l’asbascesse
  4. che niatri asbascescimo
  5. che viatri asbascesci
  6. che lô asbascessan
Cond.
  1. mi asbascieiva/asbasciæ
  2. ti t’asbasciësci
  3. lê o/a l’asbascieiva/asbasciæ
  4. niatri asbasciëscimo
  5. viatri asbasciësci
  6. lô asbascieivan/asbasciæn
Imper.
  1. asbascia ti
  2. ch’o/a l’asbasce lê
  3. asbascemmo niatri
  4. asbasciæ viatri
  5. asbascian lô
chinâ

Part. pass. chinou

Ger. chinando

Ind.
Pres.
  1. mi chiño
  2. ti ti chiñi
  3. lê o/a chiña
  4. niatri chinemmo
  5. viatri chinæ
  6. lô chiñan
Impf.
  1. mi chinava
  2. ti ti chinavi
  3. lê o/a chinava
  4. niatri chinavimo
  5. viatri chinavi
  6. lô chinavan
Fut.
  1. mi chiniò
  2. ti ti chiniæ
  3. lê o/a chinià
  4. niatri chiniemo
  5. viatri chiniei
  6. lô chinian
Conz.
Pres.
  1. che mi chiñe
  2. che ti ti chiñi
  3. che lê o/a chiñe
  4. che niatri chinemmo
  5. che viatri chinæ
  6. che lô chiñan
Impf.
  1. che mi chinesse
  2. che ti ti chinesci
  3. che lê o/a chinesse
  4. che niatri chinescimo
  5. che viatri chinesci
  6. che lô chinessan
Cond.
  1. mi chinieiva/chiniæ
  2. ti ti chiniësci
  3. lê o/a chinieiva/chiniæ
  4. niatri chiniëscimo
  5. viatri chiniësci
  6. lô chinieivan/chiniæn
Imper.
  1. chiña ti
  2. ch’o/a chiñe lê
  3. chinemmo niatri
  4. chinæ viatri
  5. chiñan lô
tiâ

Part. pass. tiou

Ger. tiando

Ind.
Pres.
  1. mi tio
  2. ti ti tii
  3. lê o/a tia
  4. niatri tiemmo/tiemo
  5. viatri tiæ
  6. lô tian
Impf.
  1. mi tiava
  2. ti ti tiavi
  3. lê o/a tiava
  4. niatri tiavimo
  5. viatri tiavi
  6. lô tiavan
Fut.
  1. mi tiò
  2. ti ti tiæ
  3. lê o/a tià
  4. niatri tiemo
  5. viatri tiei
  6. lô tian
Conz.
Pres.
  1. che mi tie
  2. che ti ti tii
  3. che lê o/a tie
  4. che niatri tiemmo/tiemo
  5. che viatri tiæ
  6. che lô tian
Impf.
  1. che mi tiesse
  2. che ti ti tiesci
  3. che lê o/a tiesse
  4. che niatri tiescimo
  5. che viatri tiesci
  6. che lô tiessan
Cond.
  1. mi tieiva/tiæ
  2. ti ti tiësci
  3. lê o/a tieiva/tiæ
  4. niatri tiëscimo
  5. viatri tiësci
  6. lô tieivan/tiæn
Imper.
  1. tia ti
  2. ch’o/a tie lê
  3. tiemmo/tiemo niatri
  4. tiæ viatri
  5. tian lô