Conseggio pe-o patrimònio linguistico ligure

Conseggio ligure

DEIZE: diçionäio italian-zeneise

proteggere

v.tr.
  1. difendere da un pericolo

    proteze [pruˈteːze]

    Exempi

    dovete proteggere quest’entrata a ogni costo

    dovei proteze st’intrâ à tutti i costi

    le guardie del corpo hanno protetto la presidente

    e guardie do còrpo an protezzuo a prescidente

  2. tutelare, preservare, soccorrere

    avvardâ [avarˈdaː]

    proteze [pruˈteːze]

    Exempi

    il mio angelo custode mi protegge

    o mæ angeo guardian o m’avvarda

    la giacca invernale protegge dal freddo

    o giachê da inverno o l’avvarda da-o freido

    che Dio ci protegga!

    che o Segnô o n’avvarde!

  3. essere di riparo

    dâ assosto à qcs. [ˈdaː aˈsustu a]

    assostâ [asusˈtaː]

    Exempi

    il portico ci proteggerà dalla pioggia

    o pòrtego o ne daià assosto da l’ægua

proteggersi

v.pron.
  1. difendersi da un pericolo

    protezise [pruˈteːzise]

    Exempi

    se servisse, proteggiti con questa pistola

    se ghe fïse beseugno, protezite con sta pistòlla

  2. tutelare, preservare, soccorrere

    avvardâse [avarˈdaːse]

    protezise [pruˈteːzise]

    Exempi

    portati un cappello per proteggerti dal sole!

    pòrtite un cappello pe avvardâte da-o sô!

  3. mettersi al riparo

    mettise à l’assosto [ˈmetˑise a l aˈsustu]

    assostâse [asusˈtaːse]

    Exempi

    proteggiamoci dalla pioggia sotto a quella tettoia

    mettemmose à l’assosto da l’ægua sotta à quella toâ

Coniugaçioin

assostâ

Part. pass. assostou

Ger. assostando

Ind.
Pres.
  1. mi assosto
  2. ti t’assosti
  3. lê o/a l’assosta
  4. niatri assostemmo
  5. viatri assostæ
  6. lô assostan
Impf.
  1. mi assostava
  2. ti t’assostavi
  3. lê o/a l’assostava
  4. niatri assostavimo
  5. viatri assostavi
  6. lô assostavan
Fut.
  1. mi assostiò
  2. ti t’assostiæ
  3. lê o/a l’assostià
  4. niatri assostiemo
  5. viatri assostiei
  6. lô assostian
Conz.
Pres.
  1. che mi assoste
  2. che ti t’assosti
  3. che lê o/a l’assoste
  4. che niatri assostemmo
  5. che viatri assostæ
  6. che lô assostan
Impf.
  1. che mi assostesse
  2. che ti t’assostesci
  3. che lê o/a l’assostesse
  4. che niatri assostescimo
  5. che viatri assostesci
  6. che lô assostessan
Cond.
  1. mi assostieiva/assostiæ
  2. ti t’assostiësci
  3. lê o/a l’assostieiva/assostiæ
  4. niatri assostiëscimo
  5. viatri assostiësci
  6. lô assostieivan/assostiæn
Imper.
  1. assosta ti
  2. ch’o/a l’assoste lê
  3. assostemmo niatri
  4. assostæ viatri
  5. assostan lô
avvardâ

Part. pass. avvardou

Ger. avvardando

Ind.
Pres.
  1. mi avvardo
  2. ti t’avvardi
  3. lê o/a l’avvarda
  4. niatri avvardemmo
  5. viatri avvardæ
  6. lô avvardan
Impf.
  1. mi avvardava
  2. ti t’avvardavi
  3. lê o/a l’avvardava
  4. niatri avvardavimo
  5. viatri avvardavi
  6. lô avvardavan
Fut.
  1. mi avvardiò
  2. ti t’avvardiæ
  3. lê o/a l’avvardià
  4. niatri avvardiemo
  5. viatri avvardiei
  6. lô avvardian
Conz.
Pres.
  1. che mi avvarde
  2. che ti t’avvardi
  3. che lê o/a l’avvarde
  4. che niatri avvardemmo
  5. che viatri avvardæ
  6. che lô avvardan
Impf.
  1. che mi avvardesse
  2. che ti t’avvardesci
  3. che lê o/a l’avvardesse
  4. che niatri avvardescimo
  5. che viatri avvardesci
  6. che lô avvardessan
Cond.
  1. mi avvardieiva/avvardiæ
  2. ti t’avvardiësci
  3. lê o/a l’avvardieiva/avvardiæ
  4. niatri avvardiëscimo
  5. viatri avvardiësci
  6. lô avvardieivan/avvardiæn
Imper.
  1. avvarda ti
  2. ch’o/a l’avvarde lê
  3. avvardemmo niatri
  4. avvardæ viatri
  5. avvardan lô

Part. pass. dæto

Ger. dando

Ind.
Pres.
  1. mi daggo
  2. ti ti dæ
  3. lê o/a dà
  4. niatri demmo
  5. viatri dæ
  6. lô dan
Impf.
  1. mi dava
  2. ti ti davi
  3. lê o/a dava
  4. niatri davimo
  5. viatri davi
  6. lô davan
Fut.
  1. mi daiò
  2. ti ti daiæ
  3. lê o/a daià
  4. niatri daiemo
  5. viatri daiei
  6. lô daian
Conz.
Pres.
  1. che mi dagghe
  2. che ti ti dagghi
  3. che lê o/a dagghe
  4. che niatri demmo
  5. che viatri dæ
  6. che lô daggan
Impf.
  1. che mi desse
  2. che ti ti desci
  3. che lê o/a desse
  4. che niatri descimo
  5. che viatri desci
  6. che lô dessan
Cond.
  1. mi daieiva/daiæ
  2. ti ti daiësci
  3. lê o/a daieiva/daiæ
  4. niatri daiëscimo
  5. viatri daiësci
  6. lô daieivan/daiæn
Imper.
  1. danni ti
  2. ch’o/a dagghe lê
  3. demmo niatri
  4. dæ viatri
  5. daggan lô
mette

Part. pass. misso

Ger. mettendo

Ind.
Pres.
  1. mi metto
  2. ti ti metti
  3. lê o/a mette
  4. niatri mettemmo
  5. viatri mettei
  6. lô mettan
Impf.
  1. mi metteiva
  2. ti ti metteivi
  3. lê o/a metteiva
  4. niatri metteivimo
  5. viatri metteivi
  6. lô metteivan
Fut.
  1. mi mettiò
  2. ti ti mettiæ
  3. lê o/a mettià
  4. niatri mettiemo
  5. viatri mettiei
  6. lô mettian
Conz.
Pres.
  1. che mi mette
  2. che ti ti metti
  3. che lê o/a mette
  4. che niatri mettemmo
  5. che viatri mettei
  6. che lô mettan
Impf.
  1. che mi mettesse
  2. che ti ti mettesci
  3. che lê o/a mettesse
  4. che niatri mettescimo
  5. che viatri mettesci
  6. che lô mettessan
Cond.
  1. mi mettieiva/mettiæ
  2. ti ti mettiësci
  3. lê o/a mettieiva/mettiæ
  4. niatri mettiëscimo
  5. viatri mettiësci
  6. lô mettieivan/mettiæn
Imper.
  1. metti ti
  2. ch’o/a mette lê
  3. mettemmo niatri
  4. mettei viatri
  5. mettan lô
proteze

Part. pass. protezzuo

Ger. protezzendo

Ind.
Pres.
  1. mi protezo
  2. ti ti protezi
  3. lê o/a proteze
  4. niatri protezzemmo
  5. viatri protezzei
  6. lô protezan
Impf.
  1. mi protezzeiva
  2. ti ti protezzeivi
  3. lê o/a protezzeiva
  4. niatri protezzeivimo
  5. viatri protezzeivi
  6. lô protezzeivan
Fut.
  1. mi protezziò
  2. ti ti protezziæ
  3. lê o/a protezzià
  4. niatri protezziemo
  5. viatri protezziei
  6. lô protezzian
Conz.
Pres.
  1. che mi proteze
  2. che ti ti protezi
  3. che lê o/a proteze
  4. che niatri protezzemmo
  5. che viatri protezzei
  6. che lô protezan
Impf.
  1. che mi protezzesse
  2. che ti ti protezzesci
  3. che lê o/a protezzesse
  4. che niatri protezzescimo
  5. che viatri protezzesci
  6. che lô protezzessan
Cond.
  1. mi protezzieiva/protezziæ
  2. ti ti protezziësci
  3. lê o/a protezzieiva/protezziæ
  4. niatri protezziëscimo
  5. viatri protezziësci
  6. lô protezzieivan/protezziæn
Imper.
  1. protezi ti
  2. ch’o/a proteze lê
  3. protezzemmo niatri
  4. protezzei viatri
  5. protezan lô