Council for Ligurian Linguistic Heritage

Ligurian Council

DEIZE

Italian-Ligurian (Genoese) dictionary

abbassare

tr. v.
  1. portare verso il basso, ridurre in altezza

    asbasciâ [azbaˈʃaː]

    tiâ zu [ˈtjaː ˈzu]

    bisogna abbassare le tende

    beseugna asbasciâ e tende

    il pescivendolo ha abbassato la saracinesca del negozio

    o ciappaieu o l’à tiou zu a sæxiña da butega

  2. ridurre di intensità o valore

    ammermâ [amɛrˈmaː]

    chinâ [kiˈnaː]

    potresti abbassare il volume della radio?

    ti porriësci ammermâ o volumme de l’aradio?

    il termometro segna che la febbre si è abbassata

    o termometro o mostra che a freve a s’é ammermâ

  3. chinare una parte del corpo

    chinâ [kiˈnaː]

    cegâ [tʃeˈɡaː]

    asbasciâ [azbaˈʃaː]

    occhio, abbassa la testa!

    bòssa, chiña a testa!

    ha abbassato lo sguardo senza rispondere

    o l’à chinou i euggi sensa replicâ

abbassarsi

pron. v.
  1. diminuire di intensità o valore

    chinâ [kiˈnaː]

    la temperatura si è abbassata di diversi gradi

    a temperatua a l’é chinâ de tanti graddi

    il rumore si è abbassato quando hanno chiuso la porta

    o sciato o s’é ammermou comm’an serrou a pòrta

  2. calare un indumento o sim.

    tiâse zu [ˈtjaːse ˈzy]

    asbasciâse [azbaˈʃaːse]

    si è abbassato la visiera del cappellino

    o s’é tiou zu a padelletta do caschetto

    mi sono abbassata i pantaloni

    me son tiâ zu e braghe

  3. chinarsi

    cegâse [tʃeˈɡaːse]

    chinâse [kiˈnaːse]

    abbassati, che la porta è bassa!

    ceghite, che a pòrta a l’é bassa!

  4. umiliarsi

    asbasciâse [azbaˈʃaːse]

    dechinâse [dekiˈnaːse]

    si è abbassato a mendicare pur di sopravvivere

    o s’é asbasciou à domandâ pe tiâ à campâ

Multi-word expressions

Conjugations

ammermâ

Indicative

Present

  1. mi ammermo
  2. ti t’ammermi
  3. lê o/a l’ammerma
  4. niatri ammermemmo
  5. viatri ammermæ
  6. liatri ammerman

Imperfect

  1. mi ammermava
  2. ti t’ammermavi
  3. lê o/a l’ammermava
  4. niatri ammermavimo
  5. viatri ammermavi
  6. liatri ammermavan

Future

  1. mi ammermiò
  2. ti t’ammermiæ
  3. lê o/a l’ammermià
  4. niatri ammermiemo
  5. viatri ammermiei
  6. liatri ammermian

Subjunctive

Present

  1. che mi ammerme
  2. che ti t’ammermi
  3. che lê o/a l’ammerme
  4. che niatri ammermemmo
  5. che viatri ammermæ
  6. che liatri ammerman

Imperfect

  1. che mi ammermesse
  2. che ti t’ammermesci
  3. che lê o/a l’ammermesse
  4. che niatri ammermescimo
  5. che viatri ammermesci
  6. che liatri ammermessan

Conditional

  1. mi ammermieiva/ammermiæ
  2. ti t’ammermiësci
  3. lê o/a l’ammermieiva/ammermiæ
  4. niatri ammermiëscimo
  5. viatri ammermiësci
  6. liatri ammermieivan/ammermiæn

Imperative

  1. ammerma ti!
  2. ammermemmo niatri!
  3. ammermæ viatri!

Past participle

  1. m. s. ammermou
  2. m. p. ammermæ
  3. f. s. ammermâ
  4. f. p. ammermæ

Gerund

  1. ammermando
asbasciâ

Indicative

Present

  1. mi asbascio
  2. ti t’asbasci
  3. lê o/a l’asbascia
  4. niatri asbascemmo
  5. viatri asbasciæ
  6. liatri asbascian

Imperfect

  1. mi asbasciava
  2. ti t’asbasciavi
  3. lê o/a l’asbasciava
  4. niatri asbasciavimo
  5. viatri asbasciavi
  6. liatri asbasciavan

Future

  1. mi asbasciò
  2. ti t’asbasciæ
  3. lê o/a l’asbascià
  4. niatri asbasciemo
  5. viatri asbasciei
  6. liatri asbascian

Subjunctive

Present

  1. che mi asbasce
  2. che ti t’asbasci
  3. che lê o/a l’asbasce
  4. che niatri asbascemmo
  5. che viatri asbasciæ
  6. che liatri asbascian

Imperfect

  1. che mi asbascesse
  2. che ti t’asbascesci
  3. che lê o/a l’asbascesse
  4. che niatri asbascescimo
  5. che viatri asbascesci
  6. che liatri asbascessan

Conditional

  1. mi asbascieiva/asbasciæ
  2. ti t’asbasciësci
  3. lê o/a l’asbascieiva/asbasciæ
  4. niatri asbasciëscimo
  5. viatri asbasciësci
  6. liatri asbascieivan/asbasciæn

Imperative

  1. asbascia ti!
  2. asbascemmo niatri!
  3. asbasciæ viatri!

Past participle

  1. m. s. asbasciou
  2. m. p. asbasciæ
  3. f. s. asbasciâ
  4. f. p. asbasciæ

Gerund

  1. asbasciando
cegâ

Indicative

Present

  1. mi ceigo
  2. ti ti ceighi
  3. lê o/a ceiga
  4. niatri ceghemmo
  5. viatri cegæ
  6. liatri ceigan

Imperfect

  1. mi cegava
  2. ti ti cegavi
  3. lê o/a cegava
  4. niatri cegavimo
  5. viatri cegavi
  6. liatri cegavan

Future

  1. mi ceghiò
  2. ti ti ceghiæ
  3. lê o/a ceghià
  4. niatri ceghiemo
  5. viatri ceghiei
  6. liatri ceghian

Subjunctive

Present

  1. che mi ceighe
  2. che ti ti ceighi
  3. che lê o/a ceighe
  4. che niatri ceghemmo
  5. che viatri cegæ
  6. che liatri ceigan

Imperfect

  1. che mi ceghesse
  2. che ti ti ceghesci
  3. che lê o/a ceghesse
  4. che niatri ceghescimo
  5. che viatri ceghesci
  6. che liatri ceghessan

Conditional

  1. mi ceghieiva/ceghiæ
  2. ti ti ceghiësci
  3. lê o/a ceghieiva/ceghiæ
  4. niatri ceghiëscimo
  5. viatri ceghiësci
  6. liatri ceghieivan/ceghiæn

Imperative

  1. ceiga ti!
  2. ceghemmo niatri!
  3. cegæ viatri!

Past participle

  1. m. s. cegou
  2. m. p. cegæ
  3. f. s. cegâ
  4. f. p. cegæ

Gerund

  1. cegando
chinâ

Indicative

Present

  1. mi chiño
  2. ti ti chiñi
  3. lê o/a chiña
  4. niatri chinemmo
  5. viatri chinæ
  6. liatri chiñan

Imperfect

  1. mi chinava
  2. ti ti chinavi
  3. lê o/a chinava
  4. niatri chinavimo
  5. viatri chinavi
  6. liatri chinavan

Future

  1. mi chiniò
  2. ti ti chiniæ
  3. lê o/a chinià
  4. niatri chiniemo
  5. viatri chiniei
  6. liatri chinian

Subjunctive

Present

  1. che mi chiñe
  2. che ti ti chiñi
  3. che lê o/a chiñe
  4. che niatri chinemmo
  5. che viatri chinæ
  6. che liatri chiñan

Imperfect

  1. che mi chinesse
  2. che ti ti chinesci
  3. che lê o/a chinesse
  4. che niatri chinescimo
  5. che viatri chinesci
  6. che liatri chinessan

Conditional

  1. mi chinieiva/chiniæ
  2. ti ti chiniësci
  3. lê o/a chinieiva/chiniæ
  4. niatri chiniëscimo
  5. viatri chiniësci
  6. liatri chinieivan/chiniæn

Imperative

  1. chiña ti!
  2. chinemmo niatri!
  3. chinæ viatri!

Past participle

  1. m. s. chinou
  2. m. p. chinæ
  3. f. s. chinâ
  4. f. p. chinæ

Gerund

  1. chinando
dechinâ

Indicative

Present

  1. mi dechiño
  2. ti ti dechiñi
  3. lê o/a dechiña
  4. niatri dechinemmo
  5. viatri dechinæ
  6. liatri dechiñan

Imperfect

  1. mi dechinava
  2. ti ti dechinavi
  3. lê o/a dechinava
  4. niatri dechinavimo
  5. viatri dechinavi
  6. liatri dechinavan

Future

  1. mi dechiniò
  2. ti ti dechiniæ
  3. lê o/a dechinià
  4. niatri dechiniemo
  5. viatri dechiniei
  6. liatri dechinian

Subjunctive

Present

  1. che mi dechiñe
  2. che ti ti dechiñi
  3. che lê o/a dechiñe
  4. che niatri dechinemmo
  5. che viatri dechinæ
  6. che liatri dechiñan

Imperfect

  1. che mi dechinesse
  2. che ti ti dechinesci
  3. che lê o/a dechinesse
  4. che niatri dechinescimo
  5. che viatri dechinesci
  6. che liatri dechinessan

Conditional

  1. mi dechinieiva/dechiniæ
  2. ti ti dechiniësci
  3. lê o/a dechinieiva/dechiniæ
  4. niatri dechiniëscimo
  5. viatri dechiniësci
  6. liatri dechinieivan/dechiniæn

Imperative

  1. dechiña ti!
  2. dechinemmo niatri!
  3. dechinæ viatri!

Past participle

  1. m. s. dechinou
  2. m. p. dechinæ
  3. f. s. dechinâ
  4. f. p. dechinæ

Gerund

  1. dechinando